काठमाडौं । लोक गायिका तथा सञ्चारकर्मी शोभा त्रिपाठीको नयाँ तीज गीत शुक्रवार रिलिज भएको छ । त्यसो त यो वर्षको तीज आउन अझै डेढ महिना बाँकी छ । तर अहिलेबाटै तीज गीत दिनमै आधा दर्जन बढी रिलिज हुन थालेका छन् । तत्कालीन पुरुषप्रधान समाजमा चेलीका उत्साह,सपना, खुशी ,पीडा र दुख निर्धक्क पोख्न माध्यम हरेक वर्षको तीजका दिनलाई मानिन्थ्यो । तीजका गीतमा अभिव्यक्त शब्द र भावलाई लिएर कसैले पनि इस्यू वा इगो बनाउन पाइन्नथ्यो, बनाइन्न्थ्यो ।
तर आजकाल त तीज गीत पनि कमर्सियल भएको छ । तीज पर्वको मौलिकता र यसको सौन्दर्य उजागर गर्न भन्दा बढी भ्यूज,लाइक्स,कमेन्टस् र शेयर बडुल्ने उदेश्यप्रेरित भइरहेका छन्, अचेल तीज गीत । त्यसैले गायक,गायिका र सर्जकहरुलाई अहिले लाग्ने साझा आरोप हो–तीज गीतका नाममा विकृति भित्र्याए । यसले तीज गीतको संस्कृतिलाई नै विकृत बनाए ।
यस वर्ष पनि अहिलेबाटै थरिथरिका तीज गीत रिलिज भएका छन् । पशुपति शर्मादेखि सम्झना भण्डारीसम्मका गायक गायिकाहरु ती होडबाजीमा सहभागी छन् । बरिलै जस्तो मौलिक भाकादेखि बालेन साह नामका तीज गीत रिलिज भएका छन् ।
गायिका शोभा त्रिपाठी भने यस्तो होडबाजीबाट भिन्न छिन् । विगत डेढ दशकदेखि उनले कुनै वर्षको तीज नयाँ गीत रिलिज नगरि मनाएकी छैनन् । लाग्छ उनको लागि तीज गीत नै महादेवलाई खुशी पार्ने र लोक क्षेत्रमा अझ जम्ने आशिर्वाद हो । तर उनको हरेक वर्षको गीत शालीन र सभ्य हुन्छन् । त्यसैले उनका हरेक तीज गीत शौम्य र सुन्दर छन् । त्यही कारण उनको एक दशक अघिको यो तीज गीत अहिले पनि उस्तै ताजा र सान्दर्भिक लाग्छ :
तीजको व्रत बस्छु म त खान्न पानी पनि
वर माग्छु तिमीलाई केही नहोस् भनी
तिम्रै लागि हो , मै राम्री भएको तिम्रै लागि हो
तिम्रै लागि हो , मै मन्दिर गएको तिम्रै लागि हो ।
यसबीचमा मिसावटले बाग्मतीको पानी प्रदु्षित भए जस्तै तीज गीतमा पनि थरिथरिका स्वार्थ र उदेश्य मिसिए । जसले गर्दा तीज गीत पनि प्रदुषित बने । तर ती प्रदुषणहरुले शोभालाई भने कहिले छोएन अथवा उनले त्यसको नजिकसम्म आफूलाई पर्न दिइनन् ।
गत वर्ष दुर्गेश थापा,प्रीति आले जस्ता गायक गायिकाहरु तीज गीतलाई विकृत बनाएको आरोप खेपिरहँदा र चलेका गायक गायिकाहरु समेत भ्यूज र लाइक्सको पछि दौडिरहँदा शोभाले भने गाउँघर र लेकबेंसीका चलनचल्तीका शब्दहरुलाई गाँसेर तीज गीत तयार पारेकी थिइन्–
चरी बस्यो हो निगाली डाली
चरी बस्यो हो निगाली डाली
गुँड लाउन त किन हुन्थ्यो थकाइ मार्न
साइँला नलाउ नजर, मेरो मन विगार्न ।
तीज गीतको सन्दर्भमा शोभा त्रिपाठी साँच्चिकै कुनै तपस्वी भन्दा कम देखिन्नन् । गीतले कति भ्यूज पाए, कतिजनाले कति र कस्तो कमेन्टस् गरे ? त्यसले उनको मन कहिले विगार्न सकेन । किनभने प्लास्टिकको फूल सजाउन बगैंचा फाँड्नेहरुको जमाना हो यो भन्ने उनले राम्रोसँग बुझेकी छिन् । अर्को कुरा तीज गीतमा मौलिकता शोभाको पहिलो शर्त हो । त्यसमा उनी अडिग छिन् । त्यही अडानमा रहेर उनले यस वर्ष पनि तीज गीत सार्वजनिक गरेकी छिन्–
खोली तर्न पर्दैन नि झोलुङ्गे पुल हालेसी
बादलु लाएर डम्मै बरिलै
वारि गाउँमा पारि गाउँमा मादल बज्न थालेसी
भीरैको बाटो नि सम्मै वरिलै लै ।
नेत्र अर्यालको शब्दमा शोभाले यसपटक नेपाली लोक गायनमा सर्वाधिक रुचाइएका गायक राजु परियारको साथ पाएकी छिन् । शोभाको नयाँ गीतको शब्दमा तीज पर्व र तीज गीतको सौन्दर्य र सामथ्र्य दुवै झल्किन्छ । गीतमा लय महेन्द्र भण्डारीले सिर्जना गरेका छन् । पश्चिम नेपालको मौलिक लोकलय उनले दुरुस्त उनेका छन् ।
शब्द,लय र गायनले सुन जस्तै गीतमा स्तरीय दृश्य अर्थात म्यूजिक भिडियोले सुगन्ध भरिदिएको छ । म्यूजिक भिडियोलाई आकर्षक र सार्थक बनाउन शोभा र उनको टिमले कुनै कसर छोडेका छैनन् । गीतको शब्द र भावलाई जीवन्त बनाउने नृत्य गरेकी छिन् शोभाले । गीत रिलिज नहुँदै उनले भनेकी थिइन्– यसपटक त मैले गजबले नाचेकी रहेछु, अहिले गीतको सम्पादन गर्दा यस्तो लागिरहेको छ ।
शोभाको यो अभिव्यक्तिले के दर्शाउँछ भने उनी गीतलाई उत्कृष्ट र विक्ने बनाउन कुनै बनावटी मिश्रण गर्दिनन् । न कसैको लहैलहैले नै छुन्छ उनलाई । भन्छिन्–लोक गीत भनेका त सबै लोकले सर्वस्वीकार गर्न सक्ने हुनुपर्छ । यस्ता गीत लोककै माझबाट टिपेर उनीहरुकै माझमा हामीले पुर्याउन सक्नुपर्छ ।
र, अनौपचारिक रुपमा गफिने क्रममा उनले भनिन्–
मेरो गीत बरु एकैजनाले सुनुन् र हेरुन् । तर उसको मनले मनमनै भनून्–एउटा राम्रो गीत सुनें, राम्रो भिडियो हेरें ।
क्याबात शोभा ।
-1722510781.jpg)
