काठमाडौं । प्रतिनिधिसभा तथा प्रदेशसभा निर्वाचनको मतगणना अन्तिम चरणमा पुगेको छ । सार्वजनिक मतपरिणामले कुनै दलले प्रष्ट जनादेश प्राप्त गर्न सकेको छैन । अर्थात जनादेश अनुसार आगामी सरकार दलहरुले गठबन्धन बनाएर मात्र गठन हुने अवस्था छ । प्रत्यक्षतर्फ काँग्रेसले ५१ स्थानमा जितेको छ भने ३९ स्थानमा प्रत्यक्ष निर्वाचित भएको नेकपा एमाले समानुपातिक तर्फ पहिलो पार्टी बनेको छ ।
ठूलो हैसियतसहितको जनादेश पाएको दुवै दल गठबन्धन सरकार बनाउने गृहकार्यमा जुटिसकेको छ । नेपाली काँग्रेस अहिलेकै गठबन्धन सरकारले निरन्तरता पाउने विश्वासमा छ । उता नेकपा एमाले अहिलेको गठबन्धन फुटाएर वाम गठबन्धन बनाउने दाउमा छ । एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले यसबारेमा विचार गर्न नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाललाई अनौपचारिक प्रस्ताव समेत राखेका समाचार सार्वजनिक भएको छ । माओवादी अध्यक्ष दाहाल पनि प्राप्त मत परिणामबाट सन्तुष्ट नभएको उनको पछिल्लो अभिव्यक्तिरुबाट प्रष्ट हुन्छ । शुक्रवार गोरखामा निर्वाचित प्रमाणपत्र ग्रहण गर्दै उनले मतपरिणाम अपेक्षाकृत नआएकोले गठबन्धनभित्र गम्भीर समीक्षा गरिने बताएका थिए । यद्यपि उनले आगामी सरकारबारे भने कुनै प्रतिक्रिया दिएका छैनन् ।
जनादेशले माओवादी तेस्रो दल भए पनि सरकार गठनमा भने दाहाल निर्णायक भूमिकामा छन् । नेकपा एकीकृत समाजवादी पुषभित्रै एमालेमा विलय हुने यसअघिको भद्र सहमति कार्यान्वयन भए माओवादी थप बलियो हुनेछ ।
राजनीतिक विश्लेषकहरुका अनुसार एमाले अध्यक्ष ओली वामपन्थी सरकार बनाउने कसरतमा हुनेछ । शुरुवाती सरकार नेतृत्व गर्दा राष्ट्रपतिदेखि सभामुखसम्म तजविज हुने भएकोले पनि जुनसुकै मूल्यमा वामपन्थी सरकार बनाउन ओली तयार हुने अनुमान गरिएको छ । तर यसका लागि उनले माओवादी अध्यक्ष दाहाललाई विश्वासमा लिनुपर्ने हुन्छ । राजनीतिक विश्लेषक तथा प्राध्यापक डा कपिल श्रेष्ठ भन्छन्–'हुन त वामपन्थी सरकार गठनमा लाग्न दाहाल समक्ष नैतिक दबाब छ । भर्खरै एउटा गठबन्धनसँग मिलेर चुनाव लडेको माओवादीलाई सरकार गठन गर्न एमालेसँग मिलिहाल्न नैतिक दबाबले रोक्छ । तर दाहालको लागि नैतिकतालाई गौण मानेर एमालेसँग मिल्नु राजनीतिक रुपमा फाइदाजनक हुन्छ ।'
चुनावी परिणामले एमाले र अध्यक्ष ओली समेत साइजमा आइसकेकोले विगतको तितोपनलाई विर्सेर जानु दाहालका लागि फाइदाजनक हुने विश्लेषक श्रेष्ठको भनाइ छ । उनी भन्छन् ,'अहिलेको अवस्थामा प्रचण्डका हरेक शर्त ओलीका लागि स्वीकार्य हुनसक्छ । अहिलेको अवस्थामा वामपन्थी शक्तिहरु पुनः एक हुनुलाई जनादेशको म्यान्डेट हो भन्ने अर्थ लाग्ने भएकोले स्वभाविक समेत देखिन्छ ।'
अबको वामपन्थी गठबन्धनको स्वरुप
अब साँच्चिकै वामपन्थी गठबन्धनको सरकार बन्न ओली, दाहाल र माधव नेपालले आफूहरुबीच कम्फोर्ट फिल गर्नुपर्छ । यसका लागि ओलीले आफूलाई राष्ट्रपतिमा चित्त बुझाएर प्रधानमन्त्रीको साँचो प्रचण्डलाई सुम्पनसक्ने विश्लेषकहरुको अनुमान छ । यस्तो बेला पार्टी अध्यक्ष माधवकुमार नेपाल भयो भने कुनै आश्चर्य हुने छैन । किनभने त्यो विनविनको अवस्था हुनेछ । एमालेको वाग्डोर जुनसुकै मूल्यमा माओवादीको हातमा नसुम्पने ओलीको अडानको पनि सम्मान हुनेछ । कार्यकारी भूमिकामा आउने प्रचण्डको लालसा र पार्टीमा ओलीको दबदबा मुक्त भएपछि माधव नेपालको पनि इगोको जित हुनेछ । सबैभन्दा ठूलो कुरा फेरि वामपन्थी शक्तिहरु एकीकृत हुँदा नेपाली राजनीतिमा अहिले देखिएको विचलनको पनि अन्त्य हुने विश्लेषकहरु बताउँछन् । काँग्रेसलाई पनि बलियो वाम शक्तिसँग मुकाबिला गर्नसक्ने पार्टी बन्न सुधारको बाटोमा जान बाध्य बनाउनेछ ।
तर विश्लेषक श्रेष्ठका अनुसार वामपन्थी सरकार बनाउन सोचेजति सहज भने छैन । किनभने यसपटक वाह्य शक्तिको दबाब ठूलै पर्ने उनको अनुमान छ । यसमा भारतको दबाब विशेष हुने उनको भनाइ छ । श्रेष्ठको भनाइलाई पुष्टि गर्दै भारतीय राजदूत नवीन श्रीवास्तवले शनिवार अपरान्ह प्रधानमन्त्री एवं नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवासँग भेटवार्ता गरेर आगामी सरकार गठनबारे सार्वजनिक रुपमै चासो व्यक्त गरेका छन् ।
प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा सदस्य निर्वाचनको मतगणना जारी रहेको र नयाँ सरकार गठनबारे चासो बढिरहेका बेला प्रधानमन्त्री देउवा र भारतीय राजदूत श्रीवास्तवबीच भेटवार्ता भएको हो । भेटमा भारतीय राजदूत श्रीवास्तवले आगामी सरकार निर्माण र सत्ता समीकरणबारे चासो राखेको प्रधानमन्त्रीको सचिवालयले जनाएको छ ।
-1722510781.jpg)
